Er is zo veel te ontdekken aan de sterrenhemel zonder dat je daarvoor ook maar iets nodig hebt, behalve je ogen en een beetje kennis over wat er allemaal te ontdekken valt: je kunt op zoek gaan naar sterrenbeelden. Je kunt opzoeken welke ster daar zo helder schijnt: Is het wel een ster of is het een planeet? En hoe vind je de poolster?
Voorbereiding: Wat heb je nodig?
Voordat je gaat waarnemen is het een goed idee even te plannen wat je wil zien. Een een sterrenkaart of app op je telefoon (Android/iPhone) laat je zien welke sterrenbeelden op dat moment zichtbaar zijn en waar je moet zoeken. Het is het handigst als je dit gewoon nog thuis plant.
Waarnemen gaat het beste op een donkere plek waar je zo weinig mogelijk door kunstlicht gestoord wordt. Daardoor kun je veel meer sterren zien dan op een plekje met meer licht. Misschien heb je een donker plekje in je tuin, of je zoekt een plekje buiten de dorp of stad.
Je ogen hebben ook een tijdje nodig om aan het donker te wennen. Je pupillen gaan dan verder open staan, wat er voor zorgt dat je veel meer sterren zult zien. Wees wel voorzichtig met een zaklamp of je mobiel, want dit zorgt ervoor dat je ogen zich meteen weer aan het licht aanpassen. Het is daarom aan te raden een zaklampje met rood licht te nemen: hier hebben je ogen veel minder last van.
- Sterrenkaart/atlas of App
- Vergeet ook niet warme kleding aan te trekken, het kan ’s nachts behoorlijk afkoelen!
- Vergeet niet vrienden mee te nemen, veel gezelliger!
Sterrenbeelden zoeken
- Orienteren: waar is het noorden? Kompas of veel beter: zoek de poolster
Pak je sterrenkaart erbij. Werking planisfeer: Video. Het is van het seizoen afhankelijk, welke sterrenbeelden er vanuit onze locatie zichtbaar zijn.
Dit is een leuk boekje om mee te beginnen, samen met de draaibare sterrenkaart is dit een ideale combinatie.
begin met een gemakkelijk sterrenbeeld, bijvoorbeeld:
- Cassopeia (“W”-vorm) (het hele jaar)
- Grote Beer (lente)
- Bootes (lente)
- Lier (Vega) (zomer)
- Zwaan (zomer)
- Pegasus (herfst)
- Orion (winter)
Als je een “gemakkelijk” sterrenbeeld hebt gevonden, kun je van daaruit de sterrenbeelden ernaast uitproberen. Reken er wel mee dat je niet alle sterren kunt zien, omdat het in Nederland vaak niet donker genoeg is om zwakkere sterren te kunnen zien.
Maan, planeten en andere objecten
- Planeten vind je niet terug op de sterrenkaart! De maan overigens ook niet, maar die valt behoorlijk op.
- Je kunt een gids zoals Sterren en Planeten gebruiken om na te kijken wat er te zien is (de planeten zijn niet altijd zichtbaar!) en waar je ze kunt vinden. Met het blote oog kun je Venus, Mars, Jupiter, Saturnus
- Als je naar de maan kijkt is de maanfase interessant. Op de grens van licht en schaduw zie je de meeste details.
- Bijzonder object in de winter: de Pleijaden
- De helderste sterren aan de hemel: Sirius, Arcturus, Vega, Capella
- Mizar en Alcor: kun je Alcor zien? Dan had je volgens de Romeinen goede ogen!
Vallende sterren
Vallende sterren kun je het hele jaar door zien. Er zijn echter speciale data, waar je er veel meer kunt zien: een sterrenregen. Hier kun je zien wanneer je een sterrenregen kunt verwachten. Het is dan leuk om (eventueel in een warme slaapzak) op een luie stoel buiten te gaan zitten en af te wachten.
De naam van deze zwermen zijn afgeleid van het sterrenbeeld waaruit ze lijken te komen, bijvoorbeeld:
- Geminiden uit de Tweelingen (midden December)
- Perseiden uit Perseus (midden Augustus)